1918 – 2018: hundert Jahre alt oder … jung? Die Gründung der Deutsch-Griechischen Gesellschaft ging einher mit dem Beginn der Epoche, die man heute als Weimarer Republik bezeichnet. Im frühen 20. Jh. wurden zahlreiche bilaterale Gesellschaften gegründet, davon versprach man sich außenpolitische Vorteile, den Außenhandel eingeschlossen.
Im Dritten Reich fand eine große Vereinnahmung solcher Gesellschaften statt. Die DGG Hamburg hatte das Glück, Bruno Snell als Vorsitzenden zu haben. So vermochte sie die Nazis und die deutsche Besatzung in Griechenland zu überstehen. Als die Bundesrepublik gegründet wurde, hatte sie gerade ihren 30sten hinter sich. Und auch seit 1949 waren die deutsch-griechischen Beziehungen wechselvoll: vom fortgesetzten Tabakimport über die große Rosinenspende der griechischen Regierung an Hamburg bei der großen Sturmflut 1962 bis hin zur Krise in der jüngeren Vergangenheit. Allen Umschwüngen trotzte die DGG Hamburg mit ihren Vorsitzenden Bruno Snell, Ernst Homann-Wedeking, Ulf Jantzen, Johannes Baar und Günther Henrich wie ein Fels in der Brandung.
Der Gründungsvorsitzende Ziebarth stand für die Verbindung von Wissenschaft und Wirtschaft, welche die DGG anfangs auszeichnete. So wundert es nicht, dass die Deutsche Levante Linie der DGG in ihren frühen Jahren Räumlichkeiten zur Verfügung stellte. Auch der Nachfolger Ziebarths, der Rechtsanwalt David Wolfshagen, stand eher für wirtschaftliche Interessen. Langfristig konzentrierte sich die DGG auf die Wissenschaft. Vom Gründungsvorsitzenden Erich Ziebarth bis heute waren und sind fünf der Vorsitzenden der DGG Professoren an der Universität Hamburg: Ziebarth für Alte Geschichte, Snell für Klassische Philologie, Homann-Wedeking und Jantzen für Archäologie, der Unterzeichnete für Byzantinistik und Neugriechische Philologie. Auch Günther Henrich, der von der Universität Hamburg auf eine Professur für Byzantinische und Neugriechische Philologie an der Universität Leipzig berufen wurde, steht für die engen Beziehungen zwischen DGG und der (1919 gegründeten) UHH, und auch Johannes Baar befand sich als Oberschulrat beruflich in großer Nähe zur Universität. Andere Professoren waren Mitglieder im Vorstand: zu nennen sind z.B. Stamatis Karatzas und Athanasios Kambylis. Über viele Jahre konnte man von einer Symbiose zwischen DGG und UHH sprechen. Zum Beispiel: Die DGG finanzierte Vorträge, die UHH stellte die Räumlichkeiten. Als Vorsitzender der DGG warb Bruno Snell Spendenmittel für die Anschaffung von Büchern aus Griechenland ein. Und aus den Spendenmitteln wurde ein Grundstock gelegt für eine „Neugriechische Abteilung“, die heute in eine Zentralbibliothek für Geschichte, Philosophie sowie Griechische und Lateinische Philologie integriert ist und eine der wichtigsten öffentlichen Bestände griechischer Bücher in der Bundesrepublik beherbergt. Die DGG trug und trägt dazu bei, dass Kenntnisse über Griechenland, seine Geschichte, Kultur, Wissenschaft und über wesentliche Aspekte des öffentlichen Lebens in eine weite Öffentlichkeit getragen werden – und sie trägt dazu bei, dass auf Griechenland bezogene Forschung an der UHH für die Öffentlichkeit der Freien und Hansestadt und der gesamten Metropolregion sichtbar ist.
Die Deutsch-Griechische Gesellschaft Hamburg dankt dem Senat der Freien und Hansestadt, die durch einen Empfang im Rathaus nicht nur den Verein, sondern alle diejenigen würdigt, die sich ehrenamtlich in unserer Stadt um die Beziehungen zwischen Griechenland und Deutschland verdient gemacht haben. Unser besonderer Dank gilt auch den Sponsoren, denen die DGG es verdankt, dass sie eine größere Öffentlichkeit an ihrem Jubiläum teilhaben lassen kann.
Ulrich Moennig
Vorsitzender des Vorstands DGG HH e.V.
Ο Πρόεδρος της Γερμανοελληνικής Εταιρείας Αμβούργου
1918 – 2018: εκατό χρονών γερόντισα ή μήπως εκατόχρονη νεαρά; Η ίδρυση της Γερμανο-Ελληνικής Εταιρείας του Αμβούργου (ΓΕΕ) συνέπεσε χρονικά με την έναρξη της περιόδου που έμεινε γνωστή στην ιστορία της Γερμανίας ως Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ιδρύθηκαν αρκετές διμερείς εταιρείες στη Γερμανία, οι οποίες απέβλεπαν στην αποκατάσταση των σχέσεων με τον υπόλοιπο κόσμο μετά το τέλος του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, συμπεριλαμβανομένου και του διεθνούς εμπορίου.
Κατά τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ το ναζιστικό καθεστώς χρησιμοποίησε τις εταιρείες αυτές για τους δικούς του σκοπούς. Η ΓΕΕ είχε την τύχη να έχει τότε πρόεδρό της τον Καθηγητή Bruno Snell, ο οποίος συνέβαλε με τους χειρισμούς του να παραμείνει η Εταιρεία αλώβητη τόσο απο τους Ναζί όσο και από την οδυνηρή Γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα.
Τη χρονική στιγμή που ιδρύθηκε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, η ΓΕΕ είχε μόλις συμπληρώσει 30 χρόνια ύπαρξης. Και μετά το 1949 οι γερμανο-ελληνικές σχέσεις συνέχισαν να χαρακτηρίζονται από συνεχείς μεταπτώσεις. Οι εισαγωγές ελληνικών καπνών στη Γερμανία εξακολουθούσαν π.χ. να πραγματοποιούνται και μάλιστα με το λιμάνι του Αμβούργου να αποτελεί σημαντική «πύλη». Στις μεγάλες πλημμύρες το 1962 η Ελλάδα έκανε δωρεά 500 τόνους σταφίδας στον πληθυσμό του Αμβούργου. Οι πρόσφατες διενέξεις για αμοιβαία χρέη επηρέασαν σημαντικά τις διμερείς σχέσεις. Σε όλες αυτές τις μεταβολές η ΓΕΕ παρέμεινε βράχος ακλόνητος με προέδρους τους Bruno Snell, Ernst Homann-Wedeking, Ulf Jantzen, Johannes Baar και Günther S. Henrich.
Ο ιδρυτικός πρόεδρος της ΓΕΕ Καθηγητής Ziebarth εκπροσωπούσε τη σύνδεση της επιστήμης με τα οικονομικά συμφέροντα, η οποία χαρακτήρισε την ΓΕΕ στα πρώτα της χρόνια. Δεν εκπλήσσει, λοιπόν, το γεγονός ότι η εφοπλιστική εταιρεία Deutsche Levante Linie διέθεσε στην νεοσύστατη ΓΕΕ χώρους για τα γραφεία και για τις συνελεύσεις της.
Από τον Ziebarth έως σήμερα πέντε πρόεδροι της ΓΕΕ διετέλεσαν, ή εξακολουθούν να είναι, καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, το οποίο ιδρύθηκε λίγους μόλις μήνες μετά την ιδρυση της Εταιρείας. Ο Ziebarth υπήρξε καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας, ο Bruno Snell της Κλασικής Φιλολογίας, ο Ernst Homann-Wedeking και ο Ulf Jantzen της Κλασικής Αρχαιολογίας, ο υποφαινόμενος της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας. Ο Günther S. Henrich, γνωστός στους Έλληνες ως Στέφανος από το δεύτερο μικρό του όνομα, ανέλαβε πρόεδρος ως ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λειψίας, ενώ ο επιθεωρητής εκπαίδευσης Johannes Baar βρισκόταν σε συνεχή επαφή με το Πανεπιστήμιο. Άλλοι καθηγητές διετέλεσαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, όπως ο Σταμάτης Καρατζάς και ο Αθανάσιος Καμπύλης.
Ένα άλλο παράδειγμα «συνέργειας» αποτέλεσαν οι δωρεές Ελλήνων εμπόρων προς τον Bruno Snell για την αγορά βιβλίων από την Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό αποκτήθηκε ένας πυρήνας συλλογής νεοελληνικών βιβλίων που εξακολουθεί να αποτελεί μέρος της Βιβλιοθήκης της Σχολής και η οποία σήμερα, με την πάροδο δεκαετιών, έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο σημαντικές συλλογές ελληνικών βιβλίων στη Γερμανία.
Η Εταιρεία μας συνέβαλε και εξακολουθεί να συμβάλλει στο να κυκλοφορεί η γνώση για την Ελλάδα, την ιστορία της, τον πολιτισμό της, την επιστήμη της και γενικά τους ανθρώπους της σε έναν ευρύτερο κοινωνικό χώρο – και συμβάλλει ταυτόχρονα στην προβολή και στη λεγόμενη «ορατότητα» της έρευνας που διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και που σχετίζεται με την Ελλάδα τόσο στην πόλη του Αμβούργου όσο και στα «μητροπολικά» περίχωρά του.
Η Γερμανοελληνική Εταιρεία Αμβούργου εκφράζει τις ευχαριστείες της προς τη Γερουσία της Ελεύθερης και Χανσεατικής Πόλης του Αμβούργου, η οποία με την εκδήλωση της στο δημαρχείο τιμά όχι μόνο την Εταιρεία, αλλά όλους αυτούς τους ανθρώπους, που αφιερώνουν τον προσωπικό τους χρόνο στην υπηρεσία των σχέσεων Γερμανίας και Ελλάδας.
Καθηγητής Dr. Ulrich Moennig
Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου
της Γερμανοελληνικής Εταιρείας Αμβούργου